Ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα και υφιζήσεις ούλων

Η περιοδοντολογία ασχολείται με τις παθήσεις των ούλων και του οστού. Οι συχνότερα συναντώμενες κλινικές καταστάσεις είναι η ουλίτιδα, η περιοδοντίτιδα και οι υφιζήσεις των ούλων (ούλα που “υποχωρούν”).

Tα νοσήματα των ούλων αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία απώλειας των δοντιών. Στις ανεπτυγμένες χώρες, σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία, ένας στους δύο ανθρώπους όλων των ηλικιών εμφανίζει κάποια στιγμή στη ζωή του κάποια μορφή της περιοδοντικής νόσου. Στις ηλικίες άνω των 65 ετών σχεδόν το 65%  του πληθυσμού παρουσιάζει μέτρια ή σοβαρή περιοδοντίτιδα.

Τι είναι η ουλίτιδα;

Η ουλίτιδα αποτελεί την πρώιμη κλινική εκδήλωση της περιοδοντίτιδας και χαρακτηρίζεται απο πρησμένα κόκκινα ούλα που ματώνουν στο βούρτσισμα ή και αυθόρμητα. Η ουλίτιδα οφείλεται συνήθως στην κακή στοματική υγιεινή, στη συσσώρευση μικροβιακής πλάκας, αλλά μπορεί να έχει τη βάση της και σε κάποια φάρμακα όπως τα αντεπιληπτικά ή ορισμένα αντιυπερτασικά ή σε ορμονολογικές διαταραχές όπως αυτές που χαρακτηρίζουν την περίοδο της εγκυμοσύνης. Η ουλίτιδα είναι απόλυτα αναστρέψιμη με την κατάλληλη οδοντιατρική θεραπεία. Εαν ωστόσο παραμείνει αθεράπευτη μπορεί να εξελιχθεί σε περιοδοντίτιδα. 

Τι είναι η περιοδοντίτιδα;

Η περιοδοντίτιδα είναι μια χρόνια μη αναστρέψιμη φλεγμονή που χαρακτηρίζεται απο σταδιακή καταστροφή του οστού. Τα κλινικά συμπτώματα της νόσου είναι η κινητικότητα των δοντιών, η αλλαγή της θέσης τους, η αιμορραγία ή/ και η διόγκωση ή/ και η συρρίκνωση των ούλων, η κακοσμία του στόματος και η εκροή πύου απο τα ούλα. 

Αν η περιοδοντική νόσος δε θεραπευτεί εγκαίρως ή αν μετά την ολοκλήρωση της θεραπεία της, ο ασθενής δεν ακολουθήσει σωστή στοματική υγιεινή και τακτικούς ελέγχους στον περιοδοντολόγο, η οστική καταστροφή επιδεινώνεται, το δόντι σταδιακά χάνει τη λειτουργικότητά του και συχνά οδηγείται σε εξαγωγή.

Σε τι οφείλεται η περιοδοντίτιδα;

Η περιοδοντίτιδα είναι πολυπαραγοντική νόσος, υπάρχουν δηλαδή πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των ιστών στήριξης του δοντιού. Ωστόσο η κυριοτέρη και συχνότερη αιτία της περιοδοντικής νόσου είναι η συσσώρευση μικροβιακής πλάκας η οποία τις περισσότερες φορές είναι αποτέλεσμα αμελούς στοματικής υγιεινής. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην εκδήλωση και την εξέλιξη της νόσου είναι: το κάπνισμα, το στρες, η γενετική προδιάθεση, συστηματικές νόσοι όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ορμονολογικές διαταραχές (παθολογικές ή φυσιολογικές όπως η εγκυμοσύνη ή η εμμηνόπαυση).

Η θεραπεία των περιοδοντικών νόσων

Η θεραπεία της ουλίτιδας συνίσταται σε 2 συνεδρίες καθαρισμού που πραγματοποιούνται σε απόσταση 2 εβδομάδων η μία απο την άλλη. Παράλληλα με τη μηχανική απομάκρυνση της μικροβιακής πλάκας που γίνεται απο τον οδοντίατρο ή τον περιοδοντολόγο δίνονται στον ασθενή οδηγίες στοματικής υγιεινής τις οποίες καλείται να ακολουθήσει πιστά και σχολαστικά προκειμένου η θεραπεία να έχει επιτυχή έκβαση.

Η θεραπεία της περιοδοντίτιδας είναι έχει ως σκοπό να σταθεροποιήσει τη νόσο και να ανακόψει την καταστροφή των ιστών που στηρίζουν τα δόντια. Η θεραπεία διακρίνεται σε μια πρώτη μη χειρουργική φάση η οποία, αν χρειαστεί, ακολουθείται απο μια δεύτερη χειρουργική φάση.

Η μη χειρουργική θεραπεία έχει ως σκοπό την αντιμετώπιση της φλεγμονής που εντοπίζεται στα ούλα απομακρύνοντας τόσο υπερουλικά όσο και υποουλικά (αποξέσεις) τις εναποθέσεις μικροβιακής πλάκας. Η υπερουλική απομάκρυνση γίνεται με τη χρήση συσκευών υπερήχων ενώ οι αποξέσεις πραγματοποιούνται με ειδικά εργαλεία χειρός που επιτρέπουν την εύκολη προσπέλαση της επιφάνειας της ρίζας του δοντιού. Η θεραπεία είναι ανώδυνη και γίνεται χρήση τοπικής αναισθησίας.

Αναπόσπαστο και σημαντικότατο κομμάτι της πρώτης φάσης της θεραπείας είναι οι οδηγίες στοματικής υγιεινής που δίνονται στον ασθενή και οι οποίες πρέπει να ακολουθηθούν πιστά προκειμένου να επιτευχθεί μία όσο το δυνατόν καλύτερη επούλωση των περιοδοντικών ιστών.

Η χειρουργική θεραπεία συστήνεται στα σοβαρά περιστατικά και όπου η απώλεια οστού είναι μεγαλύτερη των 5-6 χιλιοστών. Πρόκειται για μικροχειρουργικές επεμβάσεις στις οποίες γίνεται χειρουργική διάνοιξη της ενδιαφερόμενης περιοχής ώστε ο περιοδοντολόγος να έχει άμεση ορατότητα. Στη συνέχεια πραγματοποιείται απομάκρυνση των εναποθέσεων τρυγίας (πλάκας) απο τις ριζικές επιφάνειες  και ανάλογα με τα ανατομικά χαρακτηριστικά της οστικής απώλειας μπορεί να γίνει και αναγέννηση των ιστών.

Πόσο διαρκεί η θεραπεία της περιοδοντίτιδας;

Η μη χειρουργική θεραπεία στο ιατρείο μας πραγματοποιείται ακολουθώντας το πρωτόκολλο “full mouth disinfection” το οποίο προβλέπει την ολοκλήρωσή της σε 2 συνεδρίες. Στη συνέχεια αναμένουμε περίπου 12 εβδομάδες προτού πραγματοποιήσουμε ένα σχολαστικό έλεγχο για να εκτιμηθεί το αποτέλεσμα της θεραπείας – σε αυτή τη φάση αποφασίζεται η αναγκαιότητα του να προχωρήσουμε σε χειρουργική θεραπεία. Στη διάρκεια των 3 αυτών μηνών ο ασθενής έρχεται στο ιατρείο 1 φορά το μήνα προκειμένου να παρακολουθούμε στενά τη στοματική του υγιεινή.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί οτι καθώς η περιοδοντίτιδα είναι χρόνια νόσος δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ίαση. Ως εκ τούτου ο κίνδυνος υποτροπής είναι υπαρκτός. Γι’αυτό το λόγο όταν ολοκληρωθεί η ενεργή φάση της θεραπείας ο ασθενής μπαίνει στη φάση της συντήρησης που έχει ως σκοπό τη διατήρηση του αποτελέσματος. Η φασή αυτή προβλέπει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα επανελέγχων και καθαρισμών. Η επιτυχής συντήρηση εξαρτάται στενά και απο τη στοματική υγιεινή του ασθενούς.

Υφιζήσεις των ούλων 

Οι υφιζήσεις δεν είναι άλλο απο την υποχώρηση των ούλων και την κατά συνέπεια αποκάλυψη της ρίζας του δοντιού. Οι υφιζήσεις μπορεί να οφείλονται στην περιοδοντίτιδα, ωστόσο τις περισσότερες φορές είναι αποτέλεσμα ενός τραυματικού βουρτσίσματος που χαρακτηρίζεται είτε απο λάθος τεχνική είτε απο την εφαρμογή υπερβολικής πίεσης. Σε κάποιες περιπτώσεις οι υφιζήσεις μπορούν να οφείλονται και σε ορθοδοντική θεραπεία που πραγματοποιήθηκε για να επιλυθεί σοβαρός συνωστισμός (δόντια πολύ στραβά, δόντια το ένα πάνω στο άλλο).

Η θεραπεία των υφιζήσεων είναι χειρουργική με τη χρήση μοσχευμάτων και ειδικών κρημνών. Η θεραπεία συστήνεται όταν η υφίζηση αποτελεί αισθητικό ή λειτουργικό (αυξημένη ευαισθησία στην επιφάνεια της ρίζας ύστερα απο ψυχρά ή ζεστά ερεθίσματα) πρόβλημα για τον ασθενή.